Մխիթարյան միաբանության գրադարանը և թանգարանը որպես ակադեմիական հաստատություններ ցույց են տալիս հայկական մշակույթի կարևորությունը և բաց են ոչ միայն գերմանալեզու աշխարհի համար, հավանաբար Հայաստանի պատմության հետ ծանոթանալու, առնչվելու համար լավագույն միջոցը: Միաբանության գրադարանը պարունակում է ամսագրերի ամենամեծ և ամենահին հավաքածուն: Ընդհանուր 70000 հատորները պահվում են այստեղ: Հավաքածուն աշխարհում ամենակարևորներից է:
Այստեղ պահվում է 2600 թանկարժեք ձեռագրեր (ամենահինը, որը սկսվում է իններորդ դարից մոտավորապես 12000 գիրք հայկական լեզվով և 15000 արտասահմանյան լեզվով) աշխատություններ հայկական՝թեմաներով ՝հատկապես պատմության, լեզվի և Հայաստանի զարգացման մասին:
Այս հավաքածուն համարվում է աշխարհiի ամենակարկառուն հավաքածուներից մեկը :
Գրադարանի տակ՝ նկուղում ոսկե տառերով գրված է« Մխիթարյան միաբանության գրքերի և արվեստի տպարանը հիմնադրվել է 1810թ-ին այստեղ տեղակայված էր մխիթարյանների տպարանը: Նոր տպարանի առաջին գիրքը «Մարիամ Աստվածածնի կյանքի մասին տպագրվել է հին հայկական գրաբարով 1812 թվականին:
Տպագրվում էին գրքեր նաև գերմաներեն լեզուներով և հանձնվում լատինական, բժշկական և հունական եկեղեցական տպարաններին:
Այստեղ հայկական մխիթարյանների փոխարկիչի տակ լույս տեսավ ֆրանսերեն լեզվով առաջին հրատարակությունը, ինչպես նաև առաջին ճապոնա-գերմանական բառարանը: Մխիթարյանները շատ գրքեր են տպագրել սլովենական լեզուներով ՝այդ թվում ռուսերեն լեզվով գրքեր: Ի դեպ այս բոլոր գլուխգործոցները պահող վանականները և պահապանները ագահություն չեն անում: Եթե հաճախորդներից որևէ մեկը ցանկանում է ձեռք բերել այս աշխատություններից որևէ մեկը, ապա կարելի է պատվեր թողնել և ձեզ համար կպատրաստվի այս երկրի որևէ գրքի վերահրատարակություն կամ էլ ըստ ցանկության կթվայնացնեն:
Եվ վանականները հավելյալ վաստակելու բան ունեն և հազվագյուտ հրատարակությունների գրքասերները գոհ են: Գները չափազանցված չեն, տանելի են,
հաշվի առնելով աշխատությունների արժեքը:
Աղբյուրները՝ 1, 2