Ամբողջ աշխարհի քրիստոնյանները անհամբերությամբ են սպասում քրիստոնեական ամենամեծ տոնի՝սուրբ հարության տոնին, սակայն յուրաքանչյուր երկրում զատիկը նշում իրենց զատկական տոնական ավանդույթներին համապատասխան: Չնայած բոլոր ազգերի համար տոնի նույն նշանակությանն ու պատմությանը,նրանցից յուրաքանչյուրը Քրիստոսի հրաշափայլ հարությունը կտոնեն տարաբեր ձևերով: Առաջարկում ենք ուղևորվել նախկին խորհրդային միության երկրներ և տեսնել թե նրանք ինչպես են տոնում այն:
Սուրբ Հարության տոնը Ռուսաստանում
Զատիկի տոնակատարությունը Ռուսաստանում անցել է բազմադարյան փոփոխություններով, որում միահյուսվել են եկեղեցական արարողակարգերը և ազգային ծիսակարգերը: Տոնը առանձնանում է առանձնահատուկ հանդիսավորությությամբ և գունագեղությամբ: Սիրով պահպանում են զատկական ավանդույթները անգամ այն մարդիկ, որոնք չեն պահել մեծ պահք և սկզբունքորեն հեռու են եկեղեցական կանոներից՝ ծայրահեղ դեպքում զատկական կուլիչներ, զատկական ձվեր համտեսել փորձում է յուրաքանչյուրը: Նշում էին զատիկը, թխում էին հոտավետ կուլիչներ, տարբեր ձևերով թխում էին հավի ձվերը: Հենց այդպիսով է խորհրդանշվում զատկական տոնակատարությունները: Ուրբաթ և շաբաթ օրերը միշտ համարվել են սգի օր, այդ պատճառով նրանք նվիրվում են աղոթքին և պահքին և մտորումներին: Բուն տոնական արարողակարգը իրականացվում է ավանդական ձևով: Շաբաթ օրը երեկոյան քրիստոնյաները գնում են մոտակա եկեղեցի, ներկա գտնվելու ճրագալուսյսի պատարագին:Բոլորը տուն են վերադառնում բարձր տրամադրությամբ և բոլոր հանդիպողներին ասում են «Քրիստոս հարություն առավ»: Տոնական ընթրիքը ամպայման սկսվում է պահքից դուրս գալուց, իսկ ավելի կոնկրետ եկեղեցու կողմից օծված ձվով: Տոնը նշվում է ընտանեկան միջավայրում, բայց փորձում են նաև այցելել մոտ հարազատներին, բարեկամներին և ընկերներին: Խաղերի մեծ մասը կապված է ձվերի հետ: Այն վերցնում և հարվածում են միմյանց: Զատկական ձվեր են նվիրում ընկերներին և օգտագործվում է որպես զարդեր գուշակությունների և այլ պաշտպանողական արարողակարգերի համար: Գոյություն ունի նաև զատկական ուտելիքները և փողերը աղքատներին և մուրացկաններին բաժանելու ավանդույթ:
Սուրբ Հարության տոնը Ուկրաինայում
Ուկրաինական զատկական ավանդույթները առանձնապես չեն տարբերվում այլ սլավոնական երկրների համընդհանուր ընդունված կանոններից, սակայն այստեղ այն նշվում է առանձնահատուկ թափով: Հատուկ ուշադրություն է դարձվում ոչ միայն զատկական սեղանին, այլև հագուստին: Հատուկ տոնի համար պատրաստում են գեղեցիկ հագուստներ՝հիմնականում կարած: Ընդ որում վերածնվում են հագուստը ինքնուրույն կարելու ավանդույթները: Այդ երկրում շատ մեծ ուշադրություն է դարձվում զատկի ձվերին նկարելու արվեստը: Այստեղ կարելի է ծանոթանալ հնագույն ավանդույթներին և տեսնել ամենագեղեցիկ նախշած ձվերին: Ամեն տարի Կիևում տեղի է ունենում նախշած ձվերի փառատոն, որտեղ ցուցադրված է ամենատաղանդավոր արվեստագետների աշխատանքները, որոնք կարելի է դասել արվեստի գործիերի շարքին: Օգտագործվում են զատկական ձվերը նախշելու տարբեր գործընթացներ, ընդ որում յուրաքանչյուր ձև կլինի շատ գեղեցիկ և յուրօրինակ: Ուկրաինական սեղանների շքեղությունը ճանաչում է ստացել նույնիսկ արտասահմանում: Ուկրաինական նրբերշիկները և այլ համեղ ուտելիքներ համտեսելու համար այստեղ են գալիս ճամփորդներ ամբողջ աշխարհից:
Սուրբ Հարության տոնը Բելառուսում
Շաբաթ օրվանից երիտասարդ տղաները և տղամարդիկ գնում են գյուղերով երգելով և փառաբանում էին երկրագործությունը իր ընտանիքում, ինչպես նաև դժվար աշխատանքը աշխարհի վրա: Լավ նշան է համարվում, եթե հրաշագործները տուն են այցելում: Նրանց ամպայման որպես շնորհակալություն հյուրասիրում են սիրով , հացով, ձվով և պանրով: Տներ են այցելում նաև տղամարդիկ ամբողջ գիշեր և միայն առավոտյան են կատարում համընդհանուր հյուրասիրություն: Զատկական զամբյուղի մեջ ընդունված է տեղադրել սև հաց , որոնք տնային տնտեսուհիները թխում են շաբաթ օրը:
Սուրբ Հարության տոնը Մոլդովայում
Մոլդովայուկ տոնը նշում են շաբաթ երեկոյան: Այստեղ սեղաննին մեծ տեղ ունի Ժամբոն՝ խմորի մեջ դրած խոզապուխտ և ռեզոլ, տնային աքաղաղից պատրաստված դոնդող և իհարկե մոլդովական գինի:
Սուրբ Հարության տոնը վրաստանում
Շաբաթ օրը վրաստանում բոլորը հավաքվում են եկեղեցում և ասում «Христе агдга!» – «ქრისტე აღდგა!». որպես պատասխան հնչում է «Чешмаритад агдга!» –«ჭეშმარიტად აღდგა!». Վրաստանում զատկական սեղանին լինում է միս և գինի: Դրանից հետո մարդիկ դուրս են գալիս և խաղում են գնդակով և ձիարշավի մրցումներ են կազմակերպում:
Սուրբ Հարությունը Ղազախստանում
Ղազախստանը առանձնանում է զատկական արարողակարգերով: Միայն այստեղ կարելի է ստանալ քրիստոնյաների համար տարօրինակ հաղորդագրություն «Салем дорогая, Христос воскрес».Այստեղ մահմեդականները օրհնում են զատկական ձուն : Տոնը առանձնանում է համբարձման տաճարի շուրջ թափորով: Գործընթացը ամպայման դադարեցվում է 14 անգամ, ինչպես Քրիստոսը կանգ առավ իր խաչի բեռի տակ:
Սուրբ Հարության տոնը Ադրբեջանում
Ադրբեջանում հիմնական կրոնը իսլամն է, որն իր երկրորդ վերածնունդն է ստացել ինքնիշխանություն ձեռք բերելուց հետո, սակայն այս տարածաշրջանում չեն մոռանում քրիստոնեական ավանդույթների մասին և բարեբախտաբար կրոնը խոչընդոտ չի հանդիսացել մարտկան տարանջատման համար: Հենց երկրում կրոնական մշակույթների բազմազանությունը հիմք հանդիսացավ փախադարձ հարստացման համար: Ադրբեջանցիները բազմազգությունը համարում են իրենց երկրի հարստությունը, այդ պատճառով զատկական տոնակատարությունները նշում են հաճույքով և զգում են իրենց երկրում ապրող քրիստոնյաների ավանդույթները:
Զատիկը Լատվիայում
Այստեղ տոնը նշվում է Քրիստոսի համբարձման հետ և նվիրված է գարնանային արևադարձին: Նրանք զգում են արևը և գարունը և ողջ արարողակարգերը ուղղված են երկիրը օրհնելու և պտղաբերության համար շնորհակալություն հայտնելու համար: Ձու ներկելու արարողությունը բերվել է տնից դուրս: Խաղերը նվիրվում են ձվերը ներկելուն, որի համար օգտագործվում են էկոլոգիական համընդհանուր ընդունված ձևեր, նաև ձվերով կռվում են : Բարձր ճոճվող ճոճանակները խորհրդանշում են լավ բերք:
Զատիկը Լիտվայում
Լիտվայում զատիկը տեղի է ունենում կաթոլիկական կանոններով : Առավոտվանից հավատացյալները այցելում են եկեղեցի, ասնակցելու պատարագին. որից հետո լիտվացիները շտապում են քաղաքիկենտրոնական այգիներ:, որտեղ կարելի է ականատես լինել զարմանալի արարողության, ձվերով բուրգ են պատրաստում, որոնք գոյատևում են մի քանի օր, որից հետո օգտագործում են բարեգործական նպատակներով: Տոնական սեղանին ամպայման կախում են թռչուններ: Դրանք կարող են լինել մարմարե մանր շինվածքների կամ 'րտվիլակների տեսքով:
Աղբյուրը՝
Ողջ աշխարհի հայությունը ամեն տարի ապրիլի 24-ին հիշում են 1915թ-ի Օսմանյան կայսրության կոտորածներին: Այդ ահավոր գործողությունները այս կամ այն ձևով ճանաչած պետությունների ցուցակը անընդաատ համալրվում է: Շատ երկրներ և կազմակերպություններ պաշտոնապես ընդունում են ցեղասպանությունը դատապարտող օրենքներ, բայց չնայած դրան Թուրքիան մինչ օրս չի ընդունում ու ճանաչում ցեղասպանությունը: 