Իֆլա և Գրադարաններ հիվանդների համար

Իֆլա հիվանդանոցային գրադարանների կրթական կոմիտեն: Իֆլա հիվանդանոցային գրադարանային կոմիտե ստեղծելու գաղափարը առաջին անգամ ասվեց  Բրիտանական հիվանդանոցային գրադարանի ասոցիցիայի տարեկան համաժողովում1930թ-ին: Հնչեցին գրադարանների և հիվանդների համար ծառայության մասին նկարագրություններ, ինչպես էին դրանք իրականացվել Դանիայում, Գերմանիայում, Անգլիայում, Շվեցիայում,ԱՄՆ-ում: Համախմբվածության հույսով, ոլորտը, որը արագ աճում էր նրանց աչքին,  նիստի մասնակիցները պայմանավորվեցին փորձ անելու ստեղծելու հիվանդների համար գրադարանի միջազգային միություն: Նրանք նաև համաձայնվեցին, որ անհրաժեշտության դեպքում այն  պետք է այդ ոլորտը միջազգայնորեն քննվեր, որը պետք է բացահայտեր տեղեկություններ, մեթոդներ և     ձեռքբերումներ այդ գրադարանների վերաբերյալ:

Այդ «Քեմբրիջյան առաջարկությանը» հանգեցրեց երկու հիվանդների համար ենթահանձնաժողովների ստեղծմանը: Մեկը գործում  էր միջազգային հիվանդանոցների ասոսացիայի հովանու ներքո, իսկ մյուսը գրադարանային ասոսացիայի միջազգային ֆեդերացիայի խնամակալության տակ: Անհայտ է, որ մեկն էր մտնում առաջին ենթակոմիտեների մեջ, բայց ենթակոմիտեն առաջարկվել է իֆլա համաժողովը Մեծ Բրիտանիայում,1931թ-ին, որի նպատակն էր խրախուսել ընթերցանությունը 30երկրներում: Ենթակոմիտեի մեջ պետք է մտներ երկու ներկայացուցիչ յուրաքանչյուր  երկրից:   Ընդ որում առաջինը պետք է լիներ գրադարանի ներկայացուցիչ, մյուսը հիվանդանոցի: Ենթակոմիտեի ծրագրի վրա կատարվեց աշխատանք և 1935թ-ին պաշտոնապես ձևավորված 12 երկրներից իրենց ներկայացուցիչների հետ: Այդ ժամանակ նա ստացավ «հիվանդանոցային գրադարան»  պաշտոնական անվանումը: 

Սակայն տարիների ընթացքում Իֆլաի տեղադրման հետևանքով ենթակոմիտեի կարգավիճակը  դարձավ կոմիտե, հետո ենթաբաժին՝վերջապես բաժին: Նրա հիմնական անվանումը «գրադարաններ հիվանդանոցներին կից»: Այն անցավ փոփոխություններով՝ փոխվեցին արդյոք նրա խնդիրները:Ավելի նշանակալի դարձավ բաժնի փոփոխությունը հիվանդանոցի հիվանդների գրադարանային  սպասարկումը  ոչ լիարժեք ընթերցողներին: Իսկ1984թ-ին ֆիզիկական և հոգեկան խանգարումներով մարդկանց գրադարանային սպասարկման բաժինը:

Առաջարկություններ իֆլա հիվանդանոցների գրադարաններին  հիվանդների համար

1960 - ից 1984 թ-երին  IFLA-ն  հրապարակել է  առաջարկությունների հիվանդների համար գրադարանների մասին չորս Կոմպլեկտներ: 1960-ից մինչև 1984 թ-ը Իֆլան հրատարակեց առաջարկությունների  չորս հավաքածուներ հիվանդների  համար գրադարանների համար: Առաջին հավաքածուն հրապարակվել է 1960թ-ին «Լիբրի» ամսագրում «Հուշագիր հիվանդանոցային գրադարանների համար»: Կրճատված տարբերակը հրապարակվել է «Համառոտ հիվանդանոց » ամսագրում:

Առաջարկությունների եկրորդ հավաքածուն Իֆլա ստանդարտներ հիվանդանոցային գրադարանների համար հրապարակվեց «ՅՈՒՆԵՍԿՕ -ի  տեղեկագիր գրադարանների համար»  Ifla-ի երրորդ  առաջարկությունների հավաքածուն հրապարակվեց պարբերությունների տեսքով «Հասարակական գրադարանների ստանդարտներով» հասարակական գրադարանների բաժնում: Արտացոլելով կոմիտեի լայն շահերը, առաջարկությունները ուշադրություն դարձրեցին ոչ միայն հիվանդանոցի հիվանդների վրա, այլև  տանից բերված ընթերցողներին վատ տեսողությամբ մարդկանց, ցերեկային կենտրոններից, ակումբներից, ծերանոցներից, բանտերից, նախնական կալանքի վայրերից, կալանքի կենտրոններ:

Վերջապես  1984թ-ին Իֆլան հրատարակեց «Գրադարանների ղեկավարությունների համար, որոնք սպասարկում են հիվանդանոցում բուժվող հիվանդներին, ֆիզիկական և հոգեկան թերություններով մարդկանց բնակավայրերում»:  Այս անգամ ավելացվել են ծառայություն մյուս խմբերին ներառյալ ֆիզիկական և հոգեկան թերություններով խուլ,մտավոր հետամնաց , հոգեկան հիվանդներին, աֆիազիյով, դիսպլեկսիայով, շարժական հիվանդություններով մարդկանց:

Գիտակցելով ունիվերսալ օգտագործման չափորոշիչների կազման անհնարինությունը, փաստաթղթի հեղինակները   1984թ-ին դրա փոխարեն փորձեցին կազմել ենթադրվող  հրամանների հավաքածու, հիմնվելով այդ ոլորտում գրադարանավարների աշխատանքի և փորձի վրա «ղեկավարությունը»  հաշվի առավ ազգային գրադարանային ասոցիացիաների կողմից կատարված ողջ աշխատանքը:

                              1.Ղեկավարության պարամետրերը

                              2.Նպատակը:

Ղեկավարությունը ընդունում է, որ  տարբեր պահանջների  և ռեսուրսների պատճառով մշակութային, սոցիալական, քաղաքական տարբեր երկրների տարբերություններով  ոչ մի մեթոդ, ոչ մի պլան չի կարելի առաջարկել որպես ունիվերսալ, այդ պատճառով ղեկավարության նպատակը կազմված է ներկայացված մակարդակներից, որին պետք է ձգտել հիվանդների ծառայությունը: Այն կազմակերպված էր այնպես, որ այն հնարավոր լիներ օգտագործել որպես նման ծառայությունների ինդիկատիվ ձևերը: Խումբը հույս ունի, որ նրանք այդպիսով համարյա ցանկացած իրավիճակում օգտակար կլինեն և որ ցանկացած հաստատություն կորոշի իր համար ներկայացված ծառայությունների իրականությունն ու համապատասխանությունը:  

  Խնդիրներ

Համապատասխանել հաստատված հիվանդների համար գրադարանների և գրադարանային սպասարկման ծառայություններին: Ձգտել արդեն գործող ծրագրերի  իդեալի կատարելիությանը: Խրախուսել արտաքին հաստատություների գրադարանային սպասարկման ընդլայնումը մարդկանց երկարաժամկետ խնամքի հաստատություններում լուսաբանման նպատակով:   

      Գործողությունների շրջանակ

Ղեկավարության պլանով հիվանդների համար գրադարանների և գրադարանային ծառայություններին պետք է կիրառվի բժշկական հաստտություններում բոլոր տարիքի,  բոլոր տեսակի տարեց մարդկանց համար, ֆիզիկական և հոգեկան խնդիրներով մարդկանց տնային պայմաններում,  տանը և այլ հաստատություններում:

      Առաջարկություններ

Ղեկավարությունը առաջարկում է հետևյալը

Գրքերը և այլ գրադարանային նյութերը ունեն ներքին արժեք բոլորի համար անկախ տարիքից, կրթությունից, սոցիալական կարգավիճակից, ֆիզիկական և մտավոր ընդունակություններից: Գրքերը և այլ գրադարանային նյութերը յուրահատուկ և զուտ անձնական ձևով տալիս են ստանալու, զբաղվելու,   ինքնակրթվելու հնարավորություն: Մարդիկ յուրաքանչյուր խավին՝ ներառյալ նրանց, ովքեր գտնվում են բժշկական հաստատություններում կամ խնամքի այլ հաստատություններում, պետք է իրավունք ունենան ձեռք բերելու գրքեր և գրադարանային նյութեր իրենց կարիքներին և հետաքրքրություններին համապատասխան:

Գրքերը, ընթերցանությունը և գրադարանային նյութերը կարող են դրական ազդեցություն ունենալ ֆիզիկական կամ հոգեկան հիվանդ մարդկանց առողջացման գործում:

Անհետաձգելի խնամք-կարճաժամկետ խնամքի  ցուցաբերումով կապված վնասվածքի և հիվանության հետ:

Հարմարեցված գրականություն-գրքերը և այլ նյութերը, ինչի ձևը կամ պարունակությունը հարմարեցված էին բավարարելու հատուկ ընթերցողների կարիքները օրինակ՝մեծ շրիֆտով գրքերը  վատա տեսողությամբ մարդկանց համար են, հեշտ կարդացվող գրքերը մտավոր հետամնաց մարդկանց համար են:

Օժանդակ սարքեր-մեխանիզմներ, որոնք թույլ են տալիս ֆիզիկական և հոգեկան խնդիրներով մարդկանց  օգտագործել ստանդարտային նյութեր, սարքավորումները, ռեսուրսները՝օրինակ էլեկտրոնային էջերի փոխելու նյութեր,   նրանց համար, ովքեր չեն կարողանում բռնել գիրքը  բրոլևյան ստեղմնաշարը վատ տեսողությամբ մարդկանց համար է:

     Մշտական խնամք-շարնակական խնամք կապված հիվանդության, խանգարման, կամ այլ  առողջական խնդիրներով:

      Կլինիկա-հիվանդանոցի ղեկավարության վայրում,  որը կազմակերպում է միայն ամբուլատոր բուժում:

    Ֆոնդերը-Գրքերի ֆոնդ

Հիվանդանոցային գրադարան-գրադարան, որը տեղակայված է հիվանդանոցում և սպասարկում է տվյալ խմբի ընթերցողներին:

Նպատակները-նպաստել հիվանդների առողջացմանը հետևյալի միջոցով: Հավաքագրման,  կազմակերպման կամ գրադարանային նյութերի սպասարկում,  որը ցանկացած հիվանդի խնդիրներից կարող է դառնալ զբաղվածության, թերապիայի, մշակույթի, իսկ որտեղ համապատասխանում է, նաև կրթության և ուսուցմն գործում: Հաղորդագրություն, ինչպես նաև անհրաժեշտ տեղեկատվություն առողջության վերաբերյալ, լավ վիճակի և կոնկրետ հիվանդության, խանգարումների և մյուս խնդիրների, որոնք վերաբերյալ ներառյալ էթիոլոգիային, ախտորոշում , կանխատեսում, բուժում: Համագործակցություն հիվանդների խնամքի այլ կառույցների հետ: Համագործակցություն հասկանալով հետևյալի մասին.

Գրադարանային նյութերը- Ուրիշների համար հակառակ հիվանդանոցային միջավայրում շատերին վախեցնող   դա միակ միջոցն է:

Ընթերցանությունը- դա ամենաքիչ թվարկված և հավանաբար պրակտիկորեն ամենամշտական հանգստի ձևն է, որը հասանելի է հիվանդանոցներում հոսպիտալացվածների համար:  

Խթանում, հասկանալով, որ ամբողջ խնամքի համաձայն հիվանդների հանդեպ գրադարաննները կամ գրադարանային սպասարկումները պետք է լինեն  կարճ կամ երկարաժամկետ խնամքի հաստատության հիմնական մասը:

          Ընդհանուր առաջարկություններ

  Տվյալ առաջարկությունները արտացոլում են սպասարկման իդեալական մակարդակը: Նրանցից  օգտվել պետք է ընտրողաբար յուրաքանչյուր ռեսուրսներին և սպասարկմանը համապատասխան, որոնք հասանելի են նրանց:

                    Պոտենցիալ հաճախորդներ

Հաճախորդների գրադարանի մասնաշենքը սովորաբար մտնում են ոչ հիվանդները կամ նրանց ընտանիքները այստեղ կարող են լինել նաև ամբուլատոր հիվանդները , հիվանդները մինչև բուժումը և դրանից հետո, հիվանդները, որոնք բուժօգնություն  են ստանում տանը կամ իրենց գյուղում և հիվանդանոցի աշխատակազմը: Հիվանդները և բնակիչները գրադարանից օգտվում են տարբեր պատճառներով: Ընտանիքները, ամբուլատոր հիվանդները , հիվանդները բուժումից առաջ և հետո, նրանք ովքեր օգնություն են ստանում տեղամասում փնտրում են հիմնականում բժշկական տեղեկատվական նյութեր: Այնուամենայնիվ այդ նյութերի ներկայացման միջոցառումը շատ են տտարբեր երկրներում՝նույնիսկ մի երկրի սահմանից դուրս: Որոշ դեպքերում հիվանդանոցային գրադարանը տալիս է հիվանդներին բժշկական տեղեկատվական նյութեր, այն ժամանակ, երբ տեղական հասարակական գրադարանը բավարարում է ամբուլատոր հիվանդների այդ պահանջները:  Երբեմն բժշկական գրադարանները նույնպես սպասարկում են վերջին խմբերը: Որոշ դեպքերում ղեկավարվող կազմակերպության բաժինը կամ կազմակերպությունը կլինեն բժշկական տեղեկատվական նյութերի հիմնական սպասարկողները: Լինում է նաև այնպես, որ պատասխանատվությունը ընկնում է հիվանդների համար գրադարանի վրա: Ցանկացած կազմակերպության կազմում տեղական միտումները կորոշեն ցանկացած գրադարանի հավանական իրական հաճախորդների թիվը: Հաշվի առնելով այն, որ հիվանդանոցի աշխատակազմը օգտվում է գրադարանից այդ շարունակվող փոխազդեցությունը, եթե անգամ այն անձնական օգտագործման համար   է, կարևոր է, քանի որ այն թույլ է տալիս աշխատակազմին տեսնել նյութերը և ծառայությունները, որոնք հասանելի են հիվանդներին: Դա նաև հնարավորություն է տաիս հանդիպելու և հաղորդակցվելու հիվանդների հետ ոչ հիվանդանացային՝ գրեթե ընկերական     միջավայրում: Այսպիսով հնարավորինս խթանում է նրանց պատկերացումները և ամրապնդում է նրանց կապը:

       Պլանավորման ասպեկտները

Հիվանդները կամ բնակիչները կլինեն գրադարանի ընթերցողների հիմնական կոնտինգենտը: Այդ պատճառով գրադարանային սպասարկում պլանավորելուց պետք է կենտրոնանալ նրանց վրա: Ընդհանուր առմամբ նրանք ներկայացնում են իրենցից հասարակության խաչաձև բաժինը-նրանք շատ տարբեր տարիքի են, նրանց տնտեսական, սոցիալական, մշակութային, էթնիկական և կրթական մակարդակները նույնպես չափազանց տարբեր են: Այնուամենայնիվ նրանք ունեն ընդհանուր գիծ՝ հիվանդություն կամ խանգարում , ինչը կարող են  հանգեցնել   սահմանափակ աշխատունակության, թուլության, ընկճվածության, հոգնածության, սահմանափակ ֆիզիկական տեղաշարժման և համակարգման, դժվարություններ վերջույթների շարժման ժամանակ և հաղորդակցման,   շնչելու սահմանափակման,  և հետևաբար սահմանափակ հնարավորություններ, տեսողության կամ լսողության վատացում,  իսկ ծեր տարիքում քրոնիկ հիվանդությունների ժամանակ, հնարավոր է սահմանափակում ուժերի, զգոնության, տեսողության և լսողության ժամանակ:

Հիվանդների տեսակից ելնելով պետք է նաև նկատի ունենալ գրադարանների դերը որպես թերապեվտիկ միջոց, որը շեղում է հիվանդներին հիվանդություններից, և զբաղեցնում է նրանց դրական ձևով : Այսպիսով գրադարանը նպաստում է բուժմանը: Այնտեղ, որտեղ առաջին հերթին խնամքն է,ոչ թե բուժումը,   գրադարանը առաջարկում է ամենաքիչը թերապեվտիկ նոր միջոցներ: Այն նաև կարող է օգնել վերացնել անօգնականության և կախվածության զգացողությունները: Կարող է սովորեցնել և տեղեկատվություն փոխանցել:

Գերմանական ինստիտուտի համար գրադարանի գրադարանային գործի հիվանդների  հրահանգը  ասում է . Հիվանդների համար հիվանդանոցում մնալը նշանակում է շատ դժվար հոգեբանական զգացողությունների ժամանակ և այն ներգործություն է ունենում նրանց հոգեբանական վիճակի վրա: Դա կապված է անձնական կյանքում հանկարծակի կորստի հետ, ընտանեկան վիճակի հետ,ամենօրյա կյանքի սոցիալական փոխզդեցության հետ: Աշխատակազմի միջամտությունը, այնպիսին,ինչպիսի գրքեր կամայլ միջոցներ  առաջարկելն է, գրադարանը օգնում է հանգստացնել հիվանդներին և ի վերջո արագացնում է ապաքինումը:   

          Կազմակերպությունը

Ապահովել հիվանդներին գրադարանային նյութերով և ծառայություններով կարելի է տարբեր ձևերով: Ամենատարածված ձևը –դա հաստատությունում անկախ վայրի օգտագործումն է, արտաքին ծառայության օգնությամբ:

                      Անկախ գրադարան

Գրադարանը հովանավորվում է գլխավորող կազմակերպության կողմից: Այդ դեպքում գրադարանին կաջակցի տեղական կազմակերպությունը, որը վճարում է տարածքի,  աշխատակազմի, սարքավորումների, նյութերի, ծրագրերի համար:

 Գրադարանը համատեղ հովանավորվում է գլխավորվող կազմակերպության և արտաքին հաստատության կողմից՝օրինակ տեղական կամ տարածաշրջանային գրադարանի կողմից: Այստեղ բաժանվում են ծախսերը: Այսպես առաջատար կազմակերպությունը կարող է ապահովել տարածքը, սարքավորումները, կամավոր աշխատողների, իսկ արտաքին հաստատությունները ապահովում են ֆոնդերը, ծրագրերը, ծառայությունները, պրոֆեսիոնալ աշխատակազմ:

 Աղբյուրը՝